Kemik Gelişimi
Yetişkin bir insanda toplam 206 kemik bulunurken, çocuk yaşlarda vücutta 222-223 adet kemik vardır. İnsanlarda kemik dokusunun üçte biri organik, üçte ikisi ise inorganik maddelerden oluşmaktadır. Kemikler vücutta iskeleti oluşturarak hareket yeteneğini sağlar, kaslara destek olur, vücudu korur, kan hücrelerini üretir ve minerallerin depolanmasını sağlar.
Kemiklerin gelişimi anne karnında başlayarak yetişkinliğe kadar devam eder. Yaşlılık döneminde ise kemik gelişimi geriler ve kırılganlık özellikleri artar.
Kemik Gelişiminin Evreleri
- Doğumdan Önce: Anne karnında geçen 40 haftalık süreçte hızlı bir gelişimle, uzun kemiklerde kemikleşme merkezlerinin oluşumu gerçekleşir. 8. haftaya gelindiğinde kemiklerde sertleşme olur ve 10. haftaya gelindiğinde kemik gelişimi devam eder.
- Doğum Sonrası Yeni Doğan: Doğumdan sonra bebeğin kafatası orantısal olarak büyük, yüz iskeleti ise küçüktür. Kafatasının üst tarafındaki kemikler birbirleriyle fibröz bağlarla bağlıdır. Kafatasında fibröz bağların oluşturduğu dört adet bıngıldak, fontanel gibi kesişme noktaları vardır. Omurgaları yetişkin bireylere göre daha esnek ve elastiktir. Bu aşamada omurgada tek eğri bulunur. Yetişkinlerde bu eğri sayısı iki tanedir. Göğüs kafesinin alt kısmı daha çıkıntılı, kaburgalar yetişkinlere göre daha horizontaldir. El bileğindeki kemikler daha kıkırdak yapıdadır. Yeni doğanda tek pelvis oldukça küçüktür. Kemik yapıları tam olarak kemikleşmemiş, uçları kıkırdak yapıdadır. Bebeklerde dişlerin çıkması, yüzdeki yüksekliği artırır. Bebeğin başını tutmaya başlamasıyla, omurgada olan tek eğriliğe ikinci eğrilik ilave olur. Yürümeye başladıktan sonra, lumbal bölgede arkaya doğru iç bükey eğrilik oluşmaya başlar. Bebeğin yürümeye başlamasıyla, ayak tabanları yere paralel konuma gelir.
- Çocukluk Dönemi: Bebeklik döneminde yavaşlamaya başlayan kemik gelişimi 6. yaşta yeniden hızlanır ve 8. yaşta duraklamaya girer. Kafatası öncesine göre daha az büyüme gösterir. Kemiklerin gelişmesi arttığı için, kafatasının vücuda oranı dengelenir. Yüzdeki büyüme süt dişlerinin yerini kalıcı dişlerin alması, sinüslerin oluşması ve büyümesiyle gelişim gösterir. Kollar ve bacaklar gövdeden, gövde kafatasından daha fazla büyüme gösterir. Bebekken silindirik yapıda olan gövde, bu çağda eliptik yapıya dönüşür.
- Ergenlik Dönemi: Kızlarda iki yıl erken ergenlik dönemi yaşandığından, epifizlerin kapanması daha erken olur. Kafanın uzunluğunda ve genişliğinde az da olsa büyüme gözlenir. Yüz bölgesinde çene en fazla gelişmeyi gösteren yerdir. Baş bölgesinin gelişimi bu dönemde tamamlanmış olur. Önce el ve ayaklara yansıyan büyüme, diğer kemiklere de yansır. Ayak boyu da en yüksek seviyesine gelerek gelişir. Ayak ve eller yetişkinlik döneminde olacağı şekilde büyür. Erkek çocuklarda omuz kemikleri gelişir, kızlarda ise kalça kemiklerinde gelişim görülür. Boyun uzaması ergenliğin sonuna doğru durur. Erkeklerde 18-20 yaşında, kızlarda ise 16-18 yaşlarında boy uzaması sona erer. Omurların gelişimi yaklaşık olarak 30 yaşına kadar devam ettiğinden, bu süreçte %2 oranında boy uzaması olabilir.
- Yaşlılık Dönemi: Bu dönemde kemiklerin kırılganlık özelliğinde artış olur. Kadınlardaki östrojen seviyesinin azalması, kemiklerdeki kırılganlığı daha fazla artırır. Kalsiyum tuzlarındaki azalma omurlarda baskı oluşturduğundan, boyda kısalma ve kamburlaşma görülür. Disklerin incelmesi de boyun kısalmasına etki eder.
Kemiklerin Sağlıklı Gelişimi İçin Neler Yapılabilir?
Kemikler gelişebilmek için minerallere gereksinim duyar. Bunların en önemlileri fosfor ve kalsiyumdur. Bunların ana kaynağı süt ve süt ürünleri olarak gösterilebilir. Bu ürünlerin yeterince tüketilmesi gerekir. D vitamininin kemik gelişimi için faydalı olduğunu söylemeliyiz. Bu vitamin sayesinde mineraller daha iyi emilir. Karaciğer, yumurta sarısı, balık yağı, taze sebze ve süt iyi bir D vitamini kaynağıdır. D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde osteomalazi adındaki kemik hastalıkları yaşanır. Bunun dışında hormonlar da kemik gelişimine faydalıdır. Tiroit bezinin hormonu, hipofiz bezinin büyüme hormonu, cinsiyet hormonları, paratiroid salgı bezi hormonu kemikler üzerinde etkilidir. Bu hormonların az ya da çok salgılanması, kemiklerde büyük sorunlara yol açabilir. Kemikler ne kadar etkin olarak hareket ettirilirse, güçlenmeleri sağlanır. Kemikleri kullanmak, büyümelerine yardımcı olur. Hareketsiz kalan kemikler incelir. Egzersiz kemik gelişimine faydalıdır. Bu yüzden kemiklerin düzenli olarak çalıştırılması, gelişimine katkı sağlar.
|
.JPG "Kemik Gelişiminin Önemi")
.JPG&description=Kemik Gelişiminin Önemi){kind=link}
Zeyd
24 Temmuz 2024 ÇarşambaKemiklerin yaşlanma döneminde kırılganlığı artıyor diye mi daha dikkatli olmamız gerekiyor? Ya da bu dönemde kemik sağlığını korumak için özellikle nelere dikkat etmeliyiz?
Cevap yazAdmin
24 Temmuz 2024 ÇarşambaMerhaba Zeyd,
Evet, yaşlanma döneminde kemiklerin kırılganlığı artar ve bu nedenle daha dikkatli olmak gerekir. Bu dönemde kemik sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Öncelikle, yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini almak önemlidir. Kalsiyum, kemiklerin güçlü olmasını sağlar, D vitamini ise kalsiyumun emilimini artırır. Ayrıca düzenli olarak ağırlık taşıyan egzersizler yapmak da kemik yoğunluğunu arttırabilir. Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınmak da kemik sağlığını korumak için önemlidir. Doktorunuzla görüşerek kemik yoğunluğu ölçümleri yaptırmak ve gerekiyorsa ilaç tedavisi almak da faydalı olabilir. Sağlıklı gıdalarla dengeli beslenmek ve yeterli miktarda protein almak da kemik sağlığını destekler.
Sağlıklar dilerim,
[Asistan]