Çizgili Kasların Özellikleri
21 Temmuz 2024

Çizgili Kasların Özellikleri

Çizgili Kas

Çizgili kas, vücutta isteğe bağlı olarak hareket ettirilebilen, hızlı çalışan ve çabuk yorulan kaslardır. Çizgili kasları oluşturan hücreler miyozin ve aktin proteinlerinden meydana gelmektedir. Bu hücreler sarolemma adı verilen hücre zarı ile kaplıdır. Kırmızı kas hücresi olarak da bilinen çizgili kas hücreleri, ayrıca bir bağ dokusu türü olan endomisyum ile çevrilidir. Lifler bir araya gelerek lif demetlerini oluşturur ve bu demetler de perimisyum adı verilen başka bir bağ dokusu ile kaplıdır. Lif demetlerinin birleşmesiyle oluşan kas, epimisyum adı verilen diğer bir bağ dokusu ile sarılır. Tüm vücut kaslarını saran bağ dokunun adı ise fascia'dır.

Kas hücrelerinin içinde sarkoplazma bulunmaktadır. Sarkoplazma içinde yüzlerce myofibril asılı durur. Myofibriller, ince ve kalın myofilamentlerden oluşan protein yapısındadır. İnce olanlar ağırlıklı olarak aktin moleküllerinden, kalın olanlar ise miyozin moleküllerinden oluşur. İskelet kaslarının çizgili bir görünüm kazanmasını sağlayan temel ayrıntı, aktin ve miyozin filamentlerinin düzenlenme biçimidir.

Çizgili Kasların Özellikleri Nelerdir?

  • Çizgili kas hücreleri uzun ve silindirik biçimdedir.
  • Bir kas teli boyunca birden fazla çekirdek bulunur.
  • Kas hücrelerinin sınırları net değildir ve sitoplazma bölünmesine rastlanmaz.
  • Beynin kontrolü altında istek üzerine çalışırlar.
  • Düz kaslarla karşılaştırıldığında daha hızlı kasılırlar.
  • Eklem bacaklılardaki kaslar bu tür kaslardan oluşur.

Çizgili Kasların Çalışma Biçimi

Çizgili kasların kasılması, aktin ve miyozin filamentlerinin birbirine geçmesiyle gerçekleşir. Bir çizgili kas demetini oluşturan birçok farklı iplik bulunur. Bunlardan açık renkli olanlar aktin iplikleridir ve I bandı olarak adlandırılır. Koyu renkli olanlar ise miyozinden oluşur ve A bandı olarak tanımlanır. I bandının ortasındaki birleştirme kısımlarına Z çizgisi denir. İki Z çizgisi arasında kalan kısma sarkomer adı verilir ve kasılmanın birimi olarak kabul edilir. A bandının ortasındaki açık görünen kısma ise H bandı denir.

Kasılma esnasında A bandının boyunda herhangi bir değişiklik olmazken, I bandı kısalır ve H bandı görünmez hale gelir. İki Z çizgisinin birbirine yaklaşmasıyla kasın boyu kısalır ve gevşeme sonrasında kas eski haline döner.

Çizgili Kasın Adım Adım Çalışma Süreçleri

Çizgili Kasın Kasılma Evreleri

Bir çizgili kasın kasılma ve gevşeme aşamasında üç farklı evre bulunur:

  • Bekleme Evresi: Gelen uyarının uygulanması ve kasılmanın başlaması arasında gerçekleşen kısımdır. Yaklaşık 0,01 saniyelik kısa bir süredir.
  • Kasılma Evresi: Kasılmanın başladığı zaman ile gevşemenin başladığı zaman arasında geçen aşamadır.
  • Gevşeme Evresi: Kasın gevşeyerek eski haline dönmesidir. Yaklaşık 0,05 saniye sürer.

Fizyolojik Tetanos

Eğer kasa ardı ardına uyarı verilirse kas gevşemeye zaman bulamaz ve kasılı kalır. Bu duruma fizyolojik tetanos adı verilir.

Kasılmanın Kimyasal Detayları

Kasların kasılabilmesi için gereken enerji öncelikle ATP'den sağlanır. Ardından sırasıyla kreatin fosfat, glikoz ve glikojenden yararlanılır. Kaslarda kasılma esnasında bazı maddelerin miktarı azalırken bazı maddelerin miktarında artış gözlemlenir. ATP, kreatin fosfat, glikoz, oksijen ve glikojen azalırken, ATP+P, inorganik fosfat, laktik asit, ısı ve kreatin artar.

Kasların kasılması, sinirler aracılığıyla verilen emirler sayesinde gerçekleşir. Uygulama emri veren bu sinirlerin kastaki uçlarına motor uç plağı adı verilir. Motor uç plağına uyarı geldiğinde sinir uçlarından asetilkolin salınır. Bu madde kasın endoplazmik retikulumundan Ca++ iyonlarının aktin ve miyozin lifleri arasına salınmasına neden olur. Ca++ iyonlarının varlığında ATP, ADP ile fosfata ayrılır ve kasılma için gereken enerji böylece sağlanmış olur.

Kasılma Esnasında "Ya Hep Ya Hiç" Prensibi

Kas, eşik değeri altında kalan uyarılara tepki vermez. Eşik değerindeki uyarıya ise tüm şiddeti ile tepki verir. Bu nedenle uyarı şiddeti arttığında bile kasın verdiği tepki şiddetinde değişiklik olmaz. Buna "Ya Hep Ya Hiç" prensibi denir.

Çizgili Kas Tonusu

Çizgili kaslar, çalışmadıkları sürelerde dahi düşük oranlarda kasılı halde dururlar. Buna kas tonusu denir.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Kısa Kemikler Hangileridir

Kısa Kemikler Hangileridir

Baş İskeleti Nedir?

Baş İskeleti Nedir?

Üst Taraf Kemikleri

Üst Taraf Kemikleri

Editörün Seçtiği

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Clavicula Kemiğinin Tanımı

Clavicula Kemiğinin Tanımı

Eklemler Kaça Ayrılır Türleri ve Özellikleri

Eklemler Kaça Ayrılır Türleri ve Özellikleri

Kıkırdak Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Kıkırdak Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

El Bileği Kemikleri Nelerdir?

El Bileği Kemikleri Nelerdir?

El Kemikleri Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

El Kemikleri Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Eklem Çeşitleri ve Eklemlerin Faydaları Nelerdir?

Eklem Çeşitleri ve Eklemlerin Faydaları Nelerdir?

Eklem Hastalıkları Nelerdir?

Eklem Hastalıkları Nelerdir?

Göğüs Kemiği Rahatsızlıkları

Göğüs Kemiği Rahatsızlıkları

Omurganın Özellikleri

Omurganın Özellikleri

Kas Çeşitleri ve Özellikleri

Kas Çeşitleri ve Özellikleri

Eklem Romatizması Belirtileri

Eklem Romatizması Belirtileri

Ligament Yapısı

Ligament Yapısı

Eklem Nedir? Eklemlerin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Eklem Nedir? Eklemlerin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Lizozom Görevleri Nelerdir?

Lizozom Görevleri Nelerdir?

Protezin Fonksiyonu Nedir?

Protezin Fonksiyonu Nedir?

Humerus Nedir? ve Özellikleri

Humerus Nedir? ve Özellikleri

El Parmaklarının Yapısı

El Parmaklarının Yapısı

Yarı Oynar Kemikler Nerede Bulunurlar

Yarı Oynar Kemikler Nerede Bulunurlar

Eklem İltihabı Belirtileri ve Tedavisi

Eklem İltihabı Belirtileri ve Tedavisi

Kasların Yapısı ve Özellikleri

Kasların Yapısı ve Özellikleri

İskelet Sisteminin Özellikleri

İskelet Sisteminin Özellikleri

Boyun Kemiği Yapısı

Boyun Kemiği Yapısı

Eklem Ağrıları Belirtileri ve Tedavisi

Eklem Ağrıları Belirtileri ve Tedavisi

Eklemlerin Görevleri Nelerdir?

Eklemlerin Görevleri Nelerdir?

Destek ve Hareket İskelet Sisteminin Görevleri

Destek ve Hareket İskelet Sisteminin Görevleri

Uyluk Kemiği Kırıkları Neden Olur?

Uyluk Kemiği Kırıkları Neden Olur?