Omurga Kemiklerinin Anatomisi
Omurga (columna vertebralis), vücudun aksiyel iskeletinin temel destek yapısını oluşturan, hareket yeteneği sağlayan ve merkezi sinir sistemini koruyan bir kemik dizisidir. Yetişkin bir insanda normalde 33-34 adet omur bulunur, ancak bunların bir kısmı erişkinlikte kaynaşarak daha az sayıda yapı oluşturur. Omurga, boyun (servikal), sırt (torasik), bel (lumbar), sağrı (sakral) ve kuyruk sokumu (koksigeal) olmak üzere beş ana bölgeden oluşur.
Omurga Bölümleri ve Omur Sayıları
- Servikal Omurlar (C1-C7): Boyun bölgesinde bulunan 7 omurdur. C1 (Atlas) ve C2 (Axis) başın hareketlerinden sorumlu özelleşmiş yapılara sahiptir.
- Torasik Omurlar (T1-T12): Göğüs (sırt) bölgesinde yer alan 12 omurdur. Kaburgalar bu omurlara eklem yapar.
- Lumbar Omurlar (L1-L5): Bel bölgesindeki 5 omurdur. Vücut ağırlığının büyük kısmını taşıdığı için daha büyük ve sağlam yapılıdır.
- Sakrum: 5 sakral omurun erişkinlikte kaynaşmasıyla oluşan üçgen şeklinde bir kemiktir. Leğen kemiği (pelvis) ile omurga arasında bağlantıyı sağlar.
- Koksiks: 4 koksigeal omurun kaynaşmasıyla oluşan, küçük ve üçgenimsi yapıdır. Kuyruk sokumu kemiği olarak bilinir.
Genel Bir Omurun Anatomik Yapısı
Tipik bir omur, aşağıdaki temel bölümlerden oluşur (servikal, torasik ve lumbar omurlar arasında bazı farklılıklar olsa da genel yapı benzerdir): - Gövde (Corpus Vertebrae): Omurun ön kısmında yer alan silindirik, sağlam yapı. Yük taşıma işlevi görür ve omurlararası disklerle birbirine bağlanır.
- Omur Arkı (Arkus Vertebrae): Gövdenin arkasından uzanan, halka şeklindeki kemik yapı. Omurga kanalını (spinal kanal) oluşturur ve içinden omurilik geçer.
- Processusler (Çıkıntılar):
- Spinous Process: Arkadan dışarı doğru uzanan, sırtımızda hissedebildiğimiz çıkıntı.
- Transverse Processler: Her iki yana doğru uzanan yan çıkıntılar. Kas ve bağların tutunmasını sağlar.
- Articular Processler (Eklem Çıkıntıları): Üst ve alt eklem çıkıntıları, komşu omurlarla eklem yaparak omurganın hareketini ve stabilitesini sağlar.
- Foramen Vertebrale (Omurga Deliği): Omur gövdesi ve arkı tarafından çevrelenen boşluk. Tüm omurlar üst üste geldiğinde spinal kanalı oluşturur ve omurilik bu kanalın içinden geçer.
Omurlararası Diskler
Omur gövdesi arasında yer alan, şok emici görevi gören fibrokartilaj yapılardır. İki kısımdan oluşur: - Annulus Fibrosus: Diskin dış halkası, sağlam lifli dokudan oluşur.
- Nucleus Pulposus: Diskin merkezindeki jöle kıvamlı yapı, basıncı eşit dağıtır.
Omurganın Eğrilikleri
Omurga düz bir çubuk değildir; yandan bakıldığında "S" harfine benzer doğal eğriliklere sahiptir. Bu eğrilikler, yük taşıma ve denge sağlama açısından önemlidir: - Servikal Lordoz: Boyun bölgesindeki içbükey eğri.
- Torasik Kifoz: Sırt bölgesindeki dışbükey eğri.
- Lumbar Lordoz: Bel bölgesindeki içbükey eğri.
- Sakral Kifoz: Sakrumda bulunan dışbükey eğri.
Fonksiyonları
- Destek: Baş, gövde ve üst ekstremitelerin ağırlığını taşır.
- Hareket: Esnek yapısı sayesinde öne eğilme, arkaya eğilme, yana eğilme ve dönme hareketlerine izin verir.
- Koruma: Spinal kanal içindeki omuriliği ve sinir köklerini korur.
- Denge: Vücudun dik durmasını ve dengede kalmasını sağlar.
Omurganın bu karmaşık anatomik yapısı, onu insan vücudunun en hayati ve işlevsel yapılarından biri yapar.
|