Kranium kemikleri nelerdir ve nasıl sınıflandırılır?

Kafatasının anatomik yapısını oluşturan kemikler, beyin korumasından yüz şekillendirmeye kadar hayati işlevler üstlenir. Nörokranium ve viserokranium olarak iki temel gruba ayrılan bu kemikler, insan vücudunun en karmaşık yapı taşlarından birini oluşturur.

19 Kasım 2025

Kranium (Kafatası) Kemikleri ve Sınıflandırılması


Kranium, kafatasını oluşturan kemiklerin bütününe verilen isimdir ve beyni, duyu organlarını korumanın yanı sıra yüzün yapısal temelini oluşturur. Kranium kemikleri, işlev ve konumlarına göre iki ana gruba ayrılarak sınıflandırılır: Nörokranium (beyin kafesini oluşturan kemikler) ve Viserokranium (yüz iskeletini oluşturan kemikler).

1. Nörokranium (Beyin Kafesi)


Nörokranium, beyni çevreleyen ve koruyan kemiklerden oluşur. Bu kemikler genellikle düz kemiklerdir ve birbirlerine fibröz eklemler (sütürler) ile bağlanmıştır. Nörokranium kemikleri, tek (tekil) ve çift (çiftli) olmak üzere iki alt grupta incelenir.

  • Tekil (Tek) Kemikler:
    • Os Frontale (Alın Kemiği): Kraniumun ön kısmında yer alır, alnı ve göz çukurlarının (orbita) üst kısmını oluşturur.
    • Os Occipitale (Artkafa Kemiği): Kraniumun arka ve taban kısmında bulunur; foramen magnum (omuriliğin geçtiği büyük delik) bu kemikte yer alır.
    • Os Sphenoidale (Temel Kemiği): Kranium tabanının ortasında, kelebeğe benzer şekliyle diğer birçok kemiğe bağlanır ve önemli sinir/damar geçişlerine olanak sağlar.
    • Os Ethmoidale (Kalbur Kemiği): Burun boşluğunun üst kısmında, orbita ile kranium arasında yer alır; koku alma ile ilişkilidir.
  • Çiftli (Çift) Kemikler:
    • Os Parietale (Yan Kafa Kemiği): Kraniumun üst ve yan kısımlarını kaplayan iki adet kemiktir.
    • Os Temporale (Şakak Kemiği): Kraniumun yanlarında, kulak yapılarını içeren ve işitme/denge ile ilişkili iki adet kemiktir.

2. Viserokranium (Yüz İskeleti)


Viserokranium, yüzün şeklini oluşturan, çiğneme, solunum ve ifade gibi işlevlere hizmet eden kemiklerden meydana gelir. Bu kemikler genellikle düzensiz şekillidir ve hareketli eklemlere (örneğin çene eklemi) sahiptir. Viserokranium kemikleri de tekil ve çiftli olarak sınıflandırılabilir.

  • Tekil (Tek) Kemikler:
    • Mandibula (Alt Çene Kemiği): Yüzün alt kısmında, çiğneme hareketini sağlayan ve kraniumun tek hareketli kemiğidir.
    • Vomer (Sapan Kemiği): Burun boşluğunun ortasında, burun septumunun (bölmesinin) alt kısmını oluşturur.
  • Çiftli (Çift) Kemikler:
    • Maxilla (Üst Çene Kemiği): Üst çene, sert damak ve burun boşluğunun yan duvarlarını oluşturan iki kemik (birleşik gibi görünse de embriyolojik olarak çifttir).
    • Os Zygomaticum (Elmacık Kemiği): Yanakların çıkıntılı kısmını ve orbita'nın yan duvarını oluşturur.
    • Os Nasale (Burun Kemiği): Burun sırtının üst kısmını oluşturan iki küçük kemik.
    • Os Lacrimale (Gözyaşı Kemiği): Orbita'nın iç duvarında, gözyaşı kanalını barındıran kemikler.
    • Os Palatinum (Damak Kemiği): Sert damağın arka kısmını ve burun boşluğunun yan duvarlarının bir bölümünü oluşturur.
    • Conchae Nasales Inferiores (Alt Burun Konkaları): Burun boşluğunun yan duvarlarında bulunan, solunan havayı ısıtan ve nemlendiren kıvrımlı kemikler.

Özet ve Önemli Notlar

Kranium toplamda 22 kemikten oluşur (kulak kemikçikleri hariç): 8'i nörokraniumda (2 parietal, 2 temporal, 1 frontal, 1 oksipital, 1 sfenoid, 1 etmoid), 14'ü ise viserokraniumdadır (2 maksilla, 2 zigomatik, 2 nazal, 2 lakrimal, 2 palatin, 2 inferior konka, 1 vomer, 1 mandibula). Bu kemikler, yetişkinlikte sütürlerle sabitlenirken, bebeklikte fontaneller (bıngıldak) sayesinde esneklik sağlar. Sınıflandırma, anatomik ve işlevsel farklılıklara dayanır ve klinikte (örneğin travma veya cerrahi müdahalelerde) büyük önem taşır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Omurga Kemiği Özellikleri
Omurga Kemiği Özellikleri
Haber Bülteni
Popüler İçerik
Leğen Kemiğinin Özellikleri
Leğen Kemiğinin Özellikleri
Omurganın Görevleri Omurganın Ana Görevleri
Omurganın Görevleri Omurganın Ana Görevleri
Kas Çeşitleri ve Özellikleri
Kas Çeşitleri ve Özellikleri
İskelet Nedir? İskelet Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
İskelet Nedir? İskelet Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
Kemik Oluşumu ve Kontrolü
Kemik Oluşumu ve Kontrolü
Güncel
Eklem Sıvısının Özellikleri
Eklem Sıvısının Özellikleri
Güncel
Kemiklerin Yapısı ve Özellikleri
Kemiklerin Yapısı ve Özellikleri
Güncel
Çizgili Kasların Özellikleri
Çizgili Kasların Özellikleri
İnsan İskeleti Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
İnsan İskeleti Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
Kas Lifleri Görevleri
Kas Lifleri Görevleri
Kemik Ağrısı Belirtileri ve Tedavisi
Kemik Ağrısı Belirtileri ve Tedavisi
Kasların Yapısı ve Özellikleri
Kasların Yapısı ve Özellikleri
Kısa Kemikler Hangileridir
Kısa Kemikler Hangileridir
Kas İsimleri Nelerdir?
Kas İsimleri Nelerdir?
Kemik Metastazı Özellikleri
Kemik Metastazı Özellikleri
Osteoblast Kemik Hücresi
Osteoblast Kemik Hücresi
Kemik Gelişiminin Önemi
Kemik Gelişiminin Önemi
Eklemler Kaça Ayrılır Türleri ve Özellikleri
Eklemler Kaça Ayrılır Türleri ve Özellikleri
İskelet Çeşitleri
İskelet Çeşitleri
Kafatası Nasıl Bir Yapıya Sahiptir?
Kafatası Nasıl Bir Yapıya Sahiptir?
;